موم پارافین (موم نفت) ماده ای جامد بدون رنگ نرم و مشتق شده از نفت، ذغال سنگ و یا روغن شیل می باشد که از مخلوط مولکول های هیدروکربن بین بیست تا چهل اتم کربن تشکیل می شود. در واقع پارافینی که به صورت جامد دیده می شود، موم پارافین، موم نفت، وکس پارافین و یا پارافین جامد شناخته میشود.
این ماده به صورت یک موم نرم سفید و حتی بی رنگ می باشد. که از نفت، زغال سنگ یا سنگ های نفتی استخراج خواهد شد و از ترکیب مولکول های هیدروکربن اشباع در بین بیست تا چهل اتم کربن ایجاد میشود.
این ماده در دمای اتاق جامد خواهد بود و در دمای بالاتر از 37 درجه سانتی گراد (99 درجه فارنهایت) شروع به ذوب شدن خواهد کرد. نقطه جوش آن بالاتر از 370 درجه سانتی گراد (698 درجه فارنهایت) می باشد. همانطور که بیان شد، مشخصات پارافین جامد از نظر شکل ظاهری بی رنگ، بی مزه و بدون بو است. پارافین دارای نقطه ذوب پایینی می باشد. رنگ موم پارافین بسته به مقدار روغن آن و همچنین شفاف بودن آن، متفاوت است.
موم پارافین، اولین بار توسط کارل ریچنباخ در آلمان در سال 1830 میلادی ساخته شد. موم پارافین را، شمع پارافین نیز می نامند، که شمع های پارافین بدون بو، سفید و مایل به هستند. موم پارافین بیشتر به صورت یک ماده جامد مومی سفید رنگ، بی بو و بی مزه می باشد که دارای نقطه ذوب معمولی در بین 46 تا 68 درجه سانتیگراد و همچنین چگالی حدود 900 کیلوگرم در متر مکعب خواهد بود. نقطه انجماد پارافین جامد در محدوده دمایی بین 50 تا 55 درجه سانتی گراد است.
یکی از دلایلی که اکثرا این ماده به صورت جامد دیده می شود همین است. پارافین جامد در آب حل نخواهد شد. اما در اتر، بنزن و استرهای خاص قابل حل می باشد. پارافین جامد به واسطه ی رایج ترین مواد شیمیایی تأثیر نمی پذیرد، اما به راحتی خواهد سوخت، که گرمای احتراق آن 42 MJ/kg می باشد. پارافین جامد، اغلب حاوی 3 تا 5 درصد روغن خواهد بود که معمولا به رنگ سفید مایل به شیری دیده می شود و شکل ژلهای دارد.
به پارافین جامدی که دارای کیفیت بالا و همچنین درصد روغن پائینی باشد و سفید رنگ و بدون بو و بدون طعم باشد، پارافین وکس نامیده میشود.
پارافین کریستالی نام دیگر پارافین سبک می باشد، این نوع پارافین به دلیل استفادههای خاصی که خواهد داشت، کمتر دیده می شود و درصد روغن و همچنین چربی موجود در آن میتواند بنابر کاربردی که دارد، متفاوت انتخاب شود. این نوع پارافین از روش عرقگیری تهیه خواهد شد.
این نوع پارافین در مقایسه با پارافین سبک در بازار بیشتر دیده می شود، به طوری که بیش از 90 درصد پارافینهای موجود در بازار از نوع میکرو کریستالی می باشند. این نوع پارافین هم بنا بر استفاده و نیز سفارش مشتری درصد چربی و روغن قابل تغییر است.
روش مورد استفاده جهت تولید این پارافین از طریق فشار صفحات فولادی به اسلک وکسهای کیسه شده خواهد بود.
نکات زیادی در خرید پارافین قابل توجه هستند. اما در ابتدا باید کاربردهای پارافین را بررسی نمود. زیرا مرغوبیت پارافین جامد با توجه به کاربرد آن در صنعت مشخص خواهد شد. مثلا در پارافین شمع سازی باید درصد روغن پایین انتخاب شود، تا شمع مرغوبیت بالاتری داشته باشد، اما در صنعت روانکاری کاملا بالعکس خواهد بود.
در واقع، پارافین جامد با رنگ سفید تر دارای مرغوبیت و همچنین کیفیت بالاتری نسبت به پارافین شیری رنگ و کم رنگ خواهد بود.
جهت اطمینان از مرغوبیت و کیفیت پارافین یک تست ساده می توان انجام پذیرد. یعنی با شکستن پارافین، دانه های کریستالی که وسط آن دیده می شود، نشان دهنده مرغوبیت پارافین جامد خواهد بود. هر چقدر این کریستال ها سفیدتر و بیشتر و شکری تر دیده شوند، پارافین مورد نظر مرغوب تر است.
کاربردهای معمول موم پارافین از قبیل روانکاری، عایق الکتریکی و شمع می باشد. از موم پارافین که رنگ شده در تولید مداد رنگی کاربرد دارد. این ماده از نفت سفید و نیز سایر فرآورده های نفتی که گاهی اوقات پارافین گفته می شوند، متمایز خواهد بود.
موم پارافین یک عایق الکتریکی عالی با مقاومت بین 1013 تا 1017 اهم متر خواهد بود. این ماده تقریباً از همه مواد به جز برخی از پلاستیک ها (به ویژه تفلون) کاربردی تر می باشد. و یک تعدیل کننده نوترون موثر به شمار می آید و در آزمایش های جیمز چادویک در سال 1932 میلادی برای شناسایی نوترون از آن استفاده می کرد. این ماده به دلیل داشتن ظرفیت حرارتی ویژه، ماده ای عالی جهت ذخیره گرما خواهد بود.
جالب است بدانید، در کاربردهای صنعتی، معمولاً اصلاح خصوصیات کریستالی موم های پارافین، با افزودن شاخه به زنجیره کربنی، مرتبط می باشد. طولانی کردن زنجیره معمولا با مواد افزودنی همانند کوپلیمرهای EVA، موم میکروکریستالی یا اشکال پلی اتیلن صورت می گیرد. خصوصیات شاخه ای منجر به ایجاد یک پارافین تصفیه شده از طریق با گرانروی بالاتر و همچنین ساختار بلوری کوچک تر خواهد شد.
پارافینهایی که در بخش آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار خواهند گرفت خود به دو دسته متفاوت تقسیم بندی میشود.
از این مدل پارافین جامد اغلب در سالنهای ماساژ درمانی، پارافین تراپی، مدیتیشن، ساخت ماسک گل مومیایی، استفاده خواهد شد.
علاوه بر آن در ساخت انواع مختلف لوازم آرایشی همچون رژ لب، مام، واکس مو، مدادهای آرایشی و … مورد استفاده قرار میگیرد.
از این نوع پارافین جامد در ساخت انواع عطر و ادکلن ها، انواع شویندههای پوستی، شامپوها، انواع مختلف روغنهای مو، انواع کرمهای مو، لوسیونها و انواع محصولات مراقبتی پوست و مو استفاده خواهد شد.